XEBERA XWEŞ BAHARA DILANE (2004)

XEBERA  XWEŞ  BAHARA  DILANE

         Van axirya ez mêvanê maleke kurda bûm. Malxuê merivekî navsere bû, camêrekî şertê xwe bû, maqûlekî bi xeberdan.

         Îlahî xeberdana wî ez heyr-hijmekar hîştibûm. Çawa dibêjin, bi serî xeberdana wî maqûltya cimeta me dihate k’ivşê.

         Biç’ûka û mezina slav bidanaê, ewî gişkara digot: “Ser sera, ser ç’evara hatine”. Çawa dibêjin, hema sifteda, bi slaveke şîrin, bi cabeke xweşxeberva ewî dilê meriva dik’ir’î.

         Wexta gilî bihata ser tiştekî usa, ku cayîz nîbû ber camêra bihata gotinê, ewî nedigot yanê jî bi cûrekî usa digot, wekî ew necayîzî ji ort’ê dihate hildanê.

         Em bêjin, nava cimetêda gilî bihata ser k’erê. Ewî t’u wexta nedigot “k’er”, lê e’se digot “guhdirêj” û bona îznê bistîne ber hazira navê wê heywanê hilîne, e’se digot: “H’aşa h’izûra camêrê sekinî” û teê bigota bi wî cûreyî baxşandinê ji hazira dixweze, ku gilîkî usa anî ort’ê, yanê navê heywaneke usa dida, ku ne caîze.

         Yekî gilîkî qenc bigota yanê due’ak lê bikra, ewî e’se digot ”ç’evê minî” û bi zarekî usa digot, wekî himber qelpî-qûlpî nava gotina wîda tex’mîn nedikir, lê hela serda tê derdixist, wekî gotina wî bi dile, wekî rastî weke ç’evê xwe qedrê wî zane.

         Xebereke wîye mayîn jî qet ji bîra min naçe: “H’aşa camêrê gulî”. Çawa dibêjin, ewî bi vê xeberê serê lodê digirt, e’k’sî ji xeberê dida derxistinê (“h’aşa”) û qedrê hazira jî bilind digirt (“camêrê gulî”).

         Wexta gilî bihata ser nexweşîê yanê mirinê, eva xebera ser zarê bû: “Dûrî van cîya” yanê “dûrî hazira” û bi wê yekê nîşan dida, wekî ew naxweze tiştekî usa vê malê biqewime yanê bê serê hazira.

         Bona xêlifayî xebera wîda tunebe, paşya her xebereke wî cûreyî ewî digot: “bême’ne”, yanê tiştekî mayîn wê xeberêr’a tex’mîn nekin, fikra xêlifayê têda tune.

         Û rastî jî, gava te guh dida wî, temamya me’rîfeta cimeta meye xeberdanê dihate k’ivşê. Cimeta me qedrê xeberdanê zanibûye û çiqas-çiqas gilî-gotinêd vî cûreyî nava zimanê meda hene. Her xeberek ç’ekeke, çika wê ç’ekê çawa didî xebtandinê. Cî heye, wekî xeberek dikare bibe me’nya tragêdîake mezin, cî jî heye, wekî xeberek dilê merya dide şakirinê, te t’irê malê dinê dane te. Lema jî cimeta me gotye: “Xebera xweş bahara dilane”. Wexta usane, em çira hevra bi qedir, bi me’rîfetî xeber nedin, xebereke xweş hevra nebêjin. Maqûltya xeberdanê, ku nava cimeta meda ewqasî mezine, nîşaneke me’rîfet û terbyetdarya başe. Îlahî eva yeka derheqa cahilêd medane. Cahil gotî ne ku t’enê guh bidne ser xeberdana mezina, wan gilî-gotina hînbin, lê usa jî wana bikne nava zarê xwe, bira ew bibne xemla xeberdana wan. Gelek cara, wexta cahilêd me (îlahî cahilêd şehera) xeber didin, maqûltya xeberdana cimeta me naê k’ivşê.

         Gelo mînanî çiye, wekî em gelek cara ha slavê didin hev: yek dibêje “Sivexêra te”, yê mayîn caba wî dide, dibêje “Sivexêra te”. Gava yek yekîra dibêje “Ser ç’evara hatî”, xwe ew yek nîşan nade, ku rastîê ew ser ç’evê wîra hatye yan jî dixweze e’se ser ç’evê wîra bê, lê nîşan dide, wekî qedrê himber zane, hatina wîra şaye, vê sibê dixweze xebereke xweş bêje. T’u tiştekî nux’sankirinê nava slavvegirtina usada tune, hela serda maqûltya baş heye, ruhmezinbûn heye. Cimeta me bi qurna usa gotye, fikreke qenc kirye nava wê, ê, em jî çira gotî vê yekê hesab hilnedin, xebereke xweş hevra nebêjin, dilê hevdu nedne şakirinê. Û ne t’enê pirsa slavkirinê û slavvegirtinêda.

         Kûltûra xeberdanê nîşaneke pêşdaçûyîna meryaye mezine û çiqas ew kûltûra bilinde, ewqas dereca pêşdaçûyîna wê cimetê yanê wî merivî bilinde.

         Dêmek, werin em bi maqûltî hevra xeberdin û t’u wexta bîr nekin, wekî “xebera xweş bahara dilane”.

“Rya teze”, fêvral, s. 2004