LI SERÊ BENDÊ

LI  SERÊ BENDÊ

            Sanatorya me ser topikekî bilind bû. Û wexta te jorda berjêr dinihêrî, her tişt      usa ferih dihate kivşê, çawa kefa destê xwe binihêrî. Herçar alî mêşê şîn bû. Pêşber ç’yaêd bilind bûn, hatibûn gihîştibûne hevdu û orta wanda gereke fireye mezin hebû. Mêşe digihîşte hetanî nîvê ç’ya, lê heç’ê wan îdî rût bûn. Serê ç’yê, newalêd kerasîda, belekîê berfê mabûn, ku ber teva havînê roj bi roj biç’ûk dibûn. Sanatorya bi xwe jî nava mêşeda bû, her tenê pêşberî wê mêşe tune bû, besteke şîn bû û teze derê merxêyê ter nikandibûn. Lê jêrê dîsa mêşe bû, ew best ketibû orta sanatorîaê û mêşê binetarê. Kêlekêra ç’emekî biç’ûk dikişya, diçû jêrê, çend cewêd mayîn tevê wî dibûn, dha gur dibû û berbi bestê fûr dida.

         Hertim paşî nanê nîvro, wextê germê hê diqijiland, me, çend hevala, xwera kiribû edet diçûne ber wî ç’emî. Cîê me her yekîye kivşkirî hebû. Her kes diçû kax’az ser kevirê xwe radixist, rûdinişt. Hineka sol dêxistin, lingê xwe dikirne nava avê, wekî lingê wan rehetbin. Hineka jî çirpî digirtne xwe û avêva mijûl dibûn. Çawa dibêjin, her yekî xwera tiştek didît û pêva mijûl dibû. Tê bêjî mera bûbû qanûn: wexta em diçûne ber ç’êm rûdiniştin, tu kesekî xeber nedida, gişka xwe ker dikirin, guh didane ser xuşe-xuşa avê yanê diketin nava bera fikir û mitala. Em wêderê diman hetanî wedê şîvê nêzîk dibû, paşê radibûn, hêdî-hêdî berbi sanatorîaê dihatin. Binetara sanatorîaê gundekî biç’ûk hebû. Te ku ji sanatorîaê gund dinihêrî, her tenê banê mala dihatne kivşê. Gund nava mêşe û şînayêda unda bûbû.

         Rojekê hema usa ez ji hevala qetyam, dha rast wê rojê tevî wan neçûm ber ç’êm. Min xwest wê rojê guhastinê têkme nava rya xwe, alîkî mayînda herim, hevekî nava mêşê binetara sanatorîaêda bigerim. Paşî nanê nîvro ez tenê ketme rya qîrkirî û hêdî-hêdî berjêr çûm.

         Havîne, germ diqijilîne. Êpêceyî berjêr çûm, gihîştime mêşê binetara sanatorîaê, ku hevekî fêza gundda bû. Tevê zor da min. Ji rê derketim, çûme nava mêşe û bin sya darekêda rûniştim. Bakî hênik sûrtê min xist. Eac-eac ez hewa mêşeye hênik vediç’inim, pişkê min tijî hewa ç’yaye temiz dibin. Dora min cûre-cûre kulîlkê beyanîne û bîna wan tevî wê hewa ç’ya dibe û jê têr nabim. Ê, tê çawa jê têr bibî, gava bi xwe nehîke ç’yaye vî teherîda hatî dinê, paşê bûyî şeherlî, nava salêda yanzdeh meha pişkê te hewa şehere netemiz hildiç’inîn û her tenê mehekê mecala te heye bikevî nava dinya zarotya xwe.

         Mînanî salêd zarotîê, ez ser hêşnayê velezyam û min ezmanê ç’îkî-sayî nihêrî. Bê nerm kulîlka dixist, ew ser minda mêl dikirin. Binetara minda ew ç’emê me dikişya, berjêr diçû. Tê bêjî ez hênijîm, ç’evê min çûne ser hev û xêle wext usa derbaz bû. Pencê tevê orta belgê darêra ketine ç’evê min. Ez rabûm, cîê xweda rûniştim. Çarnikalê xwe nihêrî, nişkêva ç’evê min qîzekê ket: mer’ dêstda bostan av dida. Bostan newalêda bû, dûr nîbû. Ez nava mêşeda bûm, min ew didît, lê ewê ez nedidîtim.

         Dêrekî sivik lêye, pêxase, gulîê wêye venegirtî ser milada hatin xarê. Qîzê nebêje, husul-camalekê bêje. Bejneke zirave nazik lêye, sifetê wê usayî bêmûre, tê bêjî hîva çardeşevîye. Lingê wê mînanî teşya tijî rîse, jêrê ziravin, jorê bere-bere qalim dibin. Navkêlka wê zirave, bedeneke fire lêye.

         Mer’e dêstda dixebite. Min jî het tişt bîr kir, bûme motacê wê bejn-balê. Dêrekî kin xwe kirye, kerdyara diçe, tê, bostên av dide.

         Hevekî xebitî, paşê cîê xweda sekinî, rind dîna xwe da herçar alya, serê xwe hejand. Kes nedît. Çend gava berbi alîê ç’êm hat. Sekinî. Tê bêjî hêrs ket, mer’a xwe zex’m erdê xist. Bû niç’e-niç’a wê. Min dît kerdyada av miç’iqye. Serê bendê ava wê birîbûn. «Ya, kê ava wê birî?» — ez fikirîm. Lê dîna min li wêye. Hêrs ketye, wandera dinihêre, kes tune. Bêy hemdî xwe ez jî bi ç’eva wî merivî digerim, ku ava wê birye. «Dibe, ç’êm bend daye ber xwe bir’ye», — ez difikirim.

         Qîzê mer’ hilda, bi hêrs hat derkete serê bendê. Dît, wekî qestîka ava ser bostan birîne. Bi kevira, çîma pêşya avê girt û dîsa bû xule-xula cewê, kişya ser bostên. Hevekî serê bendê sekinî, çarnikal nihêrî, gava dît, kes tune, mer’a xwe da ser mil, rex ç’emê ket û çû gihîşte bostên. Min bi heyr-hijmekarî dîna xwe didaê, usa dikir, wekî ew ber ç’evê minbe, ez wê bibînim, lê ew min nebîne.

         Çapik-çapik dixebitî: wexta kerdîk tijî av dibû, pêra-pêra av dibirî û berî ser kerdîka mayîn dida. Sivik-sivik diçû, dihat, hey pêşya avê digirt, wekî kerdîêra nereve, hey rya wê vedikir, wekî cîkî nepingire. Xêle wext ha xebitî.

         Nişkêva wî alî newalê xortekî cahil derket û tele-tel nêzîkî serê bendê bû, ava ser bostên da birînê. Min xwest rabim, lê têkme gazî, wekî çira ava qîzikê dibire, lê min dengê xwe nekir, fikirîm sebir bikim, hela çika ji van çi dertê. Xort zû-zû av birî, lez vegerya nava mêşe û kete piş dareke qalim, xwe veşart.

         Çend deqa şûnda qîzikê dît, wekî ava wê dîsa hate birîn. Dîsa dîna xwe da herçar alya, kes nedît, mer’ da ser milê xwe, hêrs berbi bendê çû. Pêsîra wê neyseyî vekirî bû. Pirtî berfa yekşevî wê germa havînê dûrva ber ç’evê min ket. Tê bêjî bakî batinî li ruhê min xist, ew can kir.

         Bi hêrs rex erqê ketibû, diçû. Ez difikirîm, wekî nha ew xort dêstkeve, wê mer’ê nava qêfda bidê. Lê xort xwe usa telandibû, wekî qîzikêva nedihate kivşê. Hat, gihîşte serê bendê… Bû niç’e-niç’a wê, serê xwe hejand, tê bêjî ewê jî tex’mîn kiribû, wekî ne ku ç’em benda wêye çêkirî dide berxwe dibe ava bostên dibire, lê yek qestîka vê xirabîê dike.

         Bi hêrs kete nava avê. Lingê wêye çîle-qerqaş nava avêda dihatne kivşê. Dîsa benda xwe pê kevira çîma çêkir, hela çû çend kevirê mayîn jî anîn, danîne ber, dha qewîn kir. Ez bûbûm motacê wê û xênji wê tu tiştekî mayîn ber ç’evê min nedihate kivşê.

         Xêleke xurt nava avê derneket. Min zanibû, wekî wî heyamê rojê ava ç’êm sar nîne, gelekî merya xweş tê. Ewê ç’evê xwe fire kiribûn, der-dorê xwe dinihêrî, dixwest wî merivî bibîne, ku laqirdîê waye netê dike. Êpêceyî sekinî, lê tu kes nedît. Kûz bû, xwest mer’a xwe hilde. Mînanîn kareke xezala nişkêva silikî. Mer’ hilneda, serê xwe bilind kir.

         Min dît — xort wê piş darê derketye, çend gava pêşda hatye, sekinye, dikene. Gavekê jî pêşda hat, destê xwe kire cêba xwe, tope papîros derxist, livek jê hilda, bi pitikê vêxist, qulapek, dudu danê, destê xwe danî ser navkêlka xwe. Dikene.

         Qîzik kûz bû, mer’a xwe hilda, pişta xwe da xort, pêsîra xweye vêkirî bişkok kir. Tê bêjî, teze min germa havînê tex’mîn kir. Mer’a xwe da ser milê xwe, ji avê derket, hêdî-hêdî berbi xort çû. Lê xort mînanî berê cîê xweda sekinye, dikene. Nêzîk bû: nişkêva mer’a xwe pêşda bir, wekî bide nava ç’evê xort. Lê xort ji cî nelipitî, dengê kenê wî min tesele bû.

         — Minxe, ezîza min, minxe, — xort gotê. — Dha rinde ez pê derba te bême kuştinê, ne ku agirê evîntya teda herro-hergav wa bişewitim, bikizirim.

         Destê qîzikê sist bûn, mer’ nerm paşda anî, hêdî danî erdê, neyseyî xwe avîte ser destûê wê, serê xwe berjêr kir.

         — Tu hêrs ketî? — xort bi nazikayî gote qîzê.

         — Erê, te çira ava min dibirî? — qîzikê ne ewe bi xeyd, ne ewe bi şabûn gotê.

         — Qenc dikir. Dikarî mer’ekê nava ç’evê minda bidê, yaxa xwe ji min xilazke.

         Qîzikê xwe ker kir, bîr kir, wekî pêsîra xwe bişkok kirye, careke mayîn destê xwe berbi pêsîrê bir, mijûl kir.

         — Te çira ava min dibirî? — qîzikê îdî hema usa ji xort pirsî.

         — Min ava bostanê te birî, wekî ç’emê huba me hê gur bibe, — xort gotê, papîros ji devê xwe derxist, avîte erdê, pê pozika sol erdêva pelaxt.

         Herdu nêzîkî hev bûne û xwe ker kirine, qîzikê serê xwe berjêr kirye, lê xort zûr bûye lê dinihêre. Xêlek derbaz bû. Nişkêva xort destê wê girt, berbi xwe xweş kir. Qîzikê dengê xwe nekir. Xort xwest destê xwe sturra bibe. Lê ewê destê wî wêda da. Destekî wê destê xortda gavekê paşda çû. Wî çaxî dengê avtomaşînekê hat. Herdu jî zivirîn, wî alî nihêrîn. Avtomaşîneke merivbir rê hûfî xwe dikir, wêda dihat, berbi sanatorîaê diçû. Qîzikê destê xwe ji destê xort derxist, mer’a xwe da ser milê xwe, çing kir, berbi bostên çû. Xort hela cîê xweda sekinî bû. Qîz gihîşte bostên, nava kerdyada sekinî û dûrva lê kire gazî:

         — Îdî avê nabirî?

         Xort cîê xweda sekinî bû, qîzikê dinihêrî. Cix’areke dinê jî vêxist. Bû gujînya avtomaşînê, hat ber minra derbaz bû.

         — Wekî êvarê bêy kînoê, ez avê nabirim! Lê wekî neêyî, ezê bibirim, — xort lê kire gazî.

         Qîzikê xwe ker kir, giva nabihê. Mer’a dêstda kerdyada çû, hat. Carekê, duda serê xwe hilbirî, xort nihêrî. Vedibeşirî. Xort gotina xwe ducar kir. Qîzik îdî sekinî bû, mer’a xwe kerdîêda gut kiribû, xwe avîtibû ser destîê wê û bi hisret xort dinihêrî. Xort gavekê, duda pêşda çû.

         — Nebire, ezê bêm.

         Avê sînorê kerdîê teribandibû, derbazî ya mayîn bûbû. Lê qîzikê ev yek tex’mîn nedikir… Hetanî xort çû piş topikva qulibî, qîzik nava bostênda sekinî bû, wî dinihêrî. Paşê mer’a xwe hilda. Îdî der-dorê xwe nedinihêrî. Mer’a wê ber tevê dûrva diteyîsî. Ava gur ji kerdîkê derbazî ya mayîn dibû û ewê ancax pêra digîhand pêşya wê bigre. Av gur bûbû.

         Min hêja tex’mîn kir, wekî germê zor daye min û xûdanê ser minra avîtye…