QETLA, KU SED SALA BERÊ QEWIMYE

QETLA, KU SED SALA BERÊ QEWIMYE

        Hetanî wî çaxî gundê meda zulmeke mezin diqewime. Sala 1912-a du gundîê me (ji qebîla Şemsika) diçin alîê Lorîê. Êvarê maleke ermenyada dibin mêvan. Dê û kur tenê bûne. Navê xort jî Darço bûye, hela nezewicî bûye. Êvarê, paşî şîvê, wexta hevdura xeber didin, gilî tê ser kir’îna pêz. Darço dixwaze pêz bikire. Herdu gundîê me (başe navê wana naê bîra min!) Darçora dibêjin, wekî alîê me pez arzane. Sibetirê dikevne rê têne gundê Hemamlûê (nha bajarê Spîtakê), Darço dixapînin, divin nava mezela, lêdixin, pê qemê dikujin, perê wî hiltînin. Qema bi xûn ber wanva, xûna Darço li ser kincê wan têne nava gund. Gundîê ermenî wana digrin, dikutin. Ewana hiltînine ser xwe, wekî Darço kuştine, lê tenê nîbûne, 10 gundîê me jî wanra bûne. Ermenî wan herda didine pêşya xwe, tên dikevin nava Pambê. (Tê kivşê, orta wan û kê xweş nîbûye, navê wan dane, usa jî navê apê min Kerem dane, ku wî çaxî gundda nîbûye, çûye Tilvîsê xebitye). Mal bi mal wan meriva digerin, navê kîjana wana dabûye. Herneyse, 10 mêrê gundê me digrin, dibin Hemamlûê. Bi etabê giran wana dikujin û meytê wan davêjne gelîê orta gund, nahêlin xweyê wan herin kuştîê xwe bînin. Orta gundê me û Hemamlûêda gundekî ermenya heye, ku jêra wî çaxî digotin Spîtak, lê nha navê wî Lêrnanske. Gundîê me diçin wî gundî, xwe davêjin dostê xwe, wekî dostê wan herin meytê kuştîê wan bînin. Hevdura pev dikevin, wekî ermenîê dostê wan wê herin bi ereba meytê kuştya bînin hetanî gêdûkê, gundîê me wê meytê kuştîê xwe ji wana bistînin, bînin gund. Usa jî dikin. Wan her 10 kuştya çawa lazime teslîmî axê dikin, lê nahêlin meytê wan herdu sebeba nava mezelda bêne ç’elkirinê. Binetara mezelada erdê dikolin, wan herdu xayîna dikine ç’el.

        Gava mala me pê dihese, wekî apê minî Kerem wê kengê bê, diçine mala dostê meyî Spîtakê û jêra dibêjin, wekî ew here pêşya apê minî Kerem. Usa jî dikin. Dostê me diçin pêşya apê minî Kerem, tînin mala xwe, wê şevê nahêlin ew bê, sibetirê çend ermenî apê minî Kerem tînin gundê me. A, apê minî Kerem vî cûreyî ji wê qetlê xilaz bû, lê ji xayîntya Utya xilaz nebû. (Ezê derheqa wê yekêda paşê binivîsim).

        Hetanî van axirya jî, gava gundîê me diçûne Spîtakê bazarê yanê stansîa rya hesin, newêrbûn bigotana: “Em ji Pambêne”.

        Gava Ermenîstanêda dîwana sovêtîê hate testîqkirinê, gundê me jî hevekî bîna xwe kişand. Hetanî wî çaxî gundda xolor hebûye. Qîza apê minî Seydo wextê wê xolorê dimre. Jina apê minî Seydo Kewê bî dimîne, vedigere mala bavê xwe û careke mayîn mêr dike. Hetanî van axirya jî kurê wê ser mala me xwe dikuştin, ewqasî şîrhelal bûn.