MEHMÛD

MEHMÛD

        Mehmûd merîkî ecêb bû. Tiştê usa dikir, wekî ji aqila dûr bûn. Şetele bû. Gundî haj vî xeysetê wî hebûn û gava dibihîstin, wekî Mehmûd dîsa tiştekî ecêb kirye, zendegirtî nediman, her tenê vedibeşirîn û digotin:

        — Lê Mehmûd neke, kê wê bike?

        Rojekê Mehmûd diçe gundekî dûr. Kîsikê tijî titûn malda bîr dike. Wexta rêva kirê cix’arê tênê, teze tex’mîn dike, wekî kîsik malda bîr kirye. Îdî gelekî ji gund derketibûye û xwera nedîtye paşda bizvire. Difikire, wekî rêva cix’arekêşê rastî wî bên. Êpêceyî diçe, lê kesek rast naê. Xwexwa jî cix’arekêşekî zor bûye. Dinihêre, ç’ara wî tê birînê, kirê cix’arê gelekî tênê, belgê tirşoye hişkbûyî berev dike, destê xweda dipişirîne, cix’arekê dipêç’e. Qulapekê, duda didê, lê dinihêre qîma wî ji cix’ara usa naşkê, digre wêda davêje û pêşda dilive. Kirê cix’arê zorê didinê, lê çi bike, ç’ara wî tê birînê. Dîna xwe didê, wê yek wêda tê. Şabûn dikeve dil. Nêzîkî hev dibin. Mehmûd silavê didê û jê dipirse:

        — Camêro, tu cix’arekêşî?

        — Welle, cix’arekêşim, — ew dibêje Mehmûd. – Nevî cix’ara te kuta bûye?

        — Min bîr kir, kîsikê titûnê malda hîşt. Kerema xwe cix’arekê nadî min?

        — Keremke, camêro, — rêwî dibêje, qeraxê rê rûdinê, kîsik derdixe, dirêj dike.

        Mehmûd cix’areke qalim dipêç’e û dû didê. Wexta dikişîne, kuta dike, yeke mayîn jî dipêç’e. Virda-wêda xwera xeber didin û wexta radibin ji hev dûrkevin, Mehmûd jê dipirse:

        — Tu diçî mala xwe?

        — Belê.

        — Rya min dûre, cix’ara min jî tune. Xêra seheta xwe, heve titûn nadî min heta diçim, digihîjme cî?

        — Keremke, camêro, weke çend cix’ara xwera hilde, — rêwî dibêjê û kîsik dirêj dikê.

        Mehmûd kîsik rast nîvî dike, xatirê xwe jê dixwaze, dide serê rê. Hevekî diçe, difikire, wekî titûn hindik hildaye. “Ew diçe mala xwe, ewqas titûn çî wîrane”, — difikire, vedgere rêwî dike gazî, wekî bisekine. Mêrik cîê xweda disekine. Mehmûd tê digihîjê.

        — Titûna min kême, gotî ewa mayîn jî bidî min, — Mehmûd bi cûrê emirkirinê dibêjê.

        — Keremke, minra her tenê weke cix’arekê, duda bihêle, wekî dinê hilde, — rêwî dibêjê û kîsik dirêj dikê.

        Mehmûd titûnê temamî hiltîne, kîsikê vala didê.

        — Camêro, te qe na minra cix’arek têda bihîşta, — rêwî dibêjê, gava dibîne, wekî kîsik vikî-valaye.

        Mehmûd qe caba wî jî nade, pişta xwe didê, diçe. Hevekî diçe, difikire, wekî kîsikê wî gelekî rinde. “Çi kîsikekî rind bû. Merîkî heyfe, dengê xwe nake. Ez gotî kîsik jê bistînim”, — Mehmûd difikire, paşda dizvire, mêrik dike gazî.

        — Filankes, hela bisekine, ezê gilîkî tera bêjim.

        Rêwî cîê xweda disekine. Mehmûd tê, digihîjê.

        — Tu gotî ewî kîsikê xwe bidî min, — Mehmûd emirî ser dike.

        — Çira?

        — Dilê min usa dixwaze. Ez divêm bide, gotî bidî.

        — Lê wekî ez nedim? – rêwî bi hemdî xwe jê dipirse.

        — Wekî nedî, ezê zorê te bistînim.

        — De, ez nadim, hela tê çawa zorê bistînî, — rêwî dibêje û bin ç’evara lê dinihêre. Dibîne Mehmûdî bê ç’eke.

        — Tera dibêjim, pakî kîsik derxe, bide, yanê na zanim çi bînime serê te, — Mehmûd gefa lê dixwe.

        — Heyran, xwe tu cerdbaşî nînî! Rya Xwedê ketî? Ew jî qencya min? Çira titûnê bidme te, çima ha bikî!

        — Dêmek, nadî?

        — Hilbet nadim!

        Mehmûd xwe dirêjî rêwî dike. Lê rêwî cîê xweda disekine û wexta Mehmûd digihîjê, rêwî dike çemê usa Mehmûd erdê dixe, wekî zingîn ji nav dil tê. Çok dide ser sîng, bêbûtê derdixe. Gava Mehmûd ç’ev bêbûtê dikeve, ziravqetî dibe.

        Rêwî dibêjê:

        — Tu ha destê min xilaz navî. Ecelê te hatye, risqê te dinê hatye birînê. Ezê îro te bikujim. Rave, xwexwa mezelê xwe bi desta bikole, yanê na ezê leşê te ber vê tevê buhêlim, bikim xurê teyr û tûya.

        — Ez bextê te, jin-zarê teme, tê wê yekê nekî, — Mehmûd îdî bi lavaya tê rêwî.

        — Na ku nevye, nemerdê mînanî te gotî rûbarê dinê nemînin, — rêwî dibêjê û pê serê bêbûtê diniç’înê. – Zûbike, rave, yanê na ezê vê sehetê bela te bidmê.

        Mehmûd dîsa lavaya dike, lê rêwî guh nadê û ji gilîê xwe paşda venakişe.

        — Pakî ewe ravî xwexwa mezelê xwe bikolî, yanê na meytê teê ber vê tevê, ser vê rê genî bibe, bîna kurederê bike van dera, — rêwî dibêjê û bêbûtê destê xweda xweş dike.

        Ç’ara Mehmûd tê birînê, xwe davêje dest-pîê rêwî.

        — Heyran, qeletek bû, min kir. Bidî xatirê Xwedê, min kir tu meke, destê xwe nede min, zarokê min hûrin, gunene, — Mehmûd lavaya tê.

        — Tê kivşê, qeletê ha te gele kirine, — rêwî pê pozika çarixê diniç’înê û bi hêrs dibêjê: — Tu gerekê bona van nepakîê xwe cabê bidî yanê na? – mecalê nade, wekî Mehmûd gilîkî bêje, serda zêde dike: – Îro ew roj pêra gihîştye, gotî bona kirinê xwe bêy cezakirinê. Tu rastî merîkî usa nehatî, wekî dengê xwe tera neke. Îro tu sax’ ji destê min xilaz nabî. Bona meytê teyî heram ber tevê genî nebe, dha pake ravî, bi destê xwe mezelê xwe bikolî.

        — Heyran, ez bextê teme, min nekuje, wekî dinê, bê mene, çi dixwazî ez ber te sekinîme. Ezim gunekar, ez jî gotî cabê bidim, — Mehmûd dibêjê û jêla zûr dibe ç’evê rêwî dinihêre. Dîna xwe dide sifetê wî, tex’mîn dike, wekî rêwî merîkî reme, ber helekarya dike, — tu merîkî maqûlî, ax’ayî, ax’akî şertê xweyî. Xwe mînanî min êx’intî nînî. Êx’intîme, lê çime! Wexta êx’intî nîbûma, minê çira usa bikira. Min neda hişê xwe, wekî camêrî maqûltîê dike. Min jî ew kirina te çawa qelsî hesav kir û bi vê êx’intya xwe xwest xwera, giva, navekî qazanc bikim.

        — Çima merîşêlandin navqazanckirine? – rêwî bi eks jê dipirse, hîvya cabê namîne, hildide ha dibêjê: — Wekî tu rastîê jî êx’intîyî, îdî hate kivşê. Ew bona te hê xirab. Ç’ar-mikana te tune, tu gotî bi desta, çencerûka tirba xwe bikolî. Tê bikolî yanê na? – bi bêbûtê dîsa diniç’înê.

        Gava Mehmûd dibîne helekarîê wî jî bendî tiştekî derbaz nebûn, îlac rêwî nabe, zorê radibe ser qedema û nizane çi bike. Dev-ç’ev lê xar dibin, dişewişe,lerzek pê digre, ancax ser linga disekine.

        Gava rêwî Mehmûd vî halîda dibîne û tex’mîn dike, wekî îdî zirav lê qetyaye, xeberdan jî pê nabe, gunê xwe pê tîne.

        — Here, ez destê xwe nadme te, — rêwî dibêjê. – Lê tobe bike careke mayîn qeleta ha neke. Destê xwe neke her qula. Qul hene mişkin têda, qul hene me’rin têda. Here, boy navê Xwedê ez destê xwe nadime te. Ew çi hate serê te, ew jî tera bese. Wekî namûsa te hebe, tê tobe bikî virhada tiştê usa nekî. Lê ew çi titûna min daye te, gişk paşda bide. Nemerdê mînanî te ne layîqin, wekî cix’arekê jî ji titûna camêra bipêç’in. Wekî tu rastîê cix’arekêş bûyayî, te qeleta usa nedikir. Here, min dûrkeve, xûna xwe neyne ber derê min.

        Mehmûd şaş û metel dimîne, rêwî dinihêre, nizane çi bike. Tê bêjî gotina rêwî negihîştibû sewdê wî, dêrî bûbû, sekinî bû.

        — Ne min tera got titûnê bide, biceme here, ber ç’evê min nekeve, — rêwî bi hêrs dibêjê.

        Mehmûd bêhemdî xwe dest dike cêva xwe, titûnê derdixe û bi destê lerizok dirêj dikê.

        Rêwî titûnê ji destê wî hildide, destê xweda dipişirîne, usa hûr dike, dike birnotî û nava hewêda bela dike.

        — Te tirê ez ber titûnê ketime? Na, ez ber titûnê neketime. Ez dixwazim wî halîda cix’ara te jî tunebe, wekî bikşînî dilê te rehetbe. Gotî bê cix’arê bimînî, wekî hişê te bê serê te. Wekî eynsî cix’arekêşî, tê zanibî eva tera çi hêjaye, — rêwî ha dibêjê, pişta xwe didê, diçe.

        Êpêce wext Mehmûd cîê xweda disekine, dîna xwe dide rêwî, nizane çi bike. Paşê tê bêjî ser hişê xweda tê, ji cî dilipite.

        Wexta Mehmûd vedigere gund, nava cimetêda evê yekê gilî dike. Gundî dibihên û … zendegirtî namînin.

        — De wekî Mehmûde, gotî tiştê usa jî bike, — dibêjin û dikenin.

        Gele cara gundya xweşîê xwe Mehmûd dikirin û digotin:

        — Mehmûd, Mehmûd, rehme bavê tebe, ca bêje te çawa xwest kîsikê wî mêrikî jê bistînî…

        Mehmûd caba wan nedida, serê xwe berjêr dikir, vedibeşirî. Tê bêjî ew jî îdî ser kirina xwe dikenya.

        Axir Mehmûd yekî gelekî dilê xweyî sax’ bû. Ewqas dilsax’ bû, wekî tex’mîn nedikir çi tiştê gotinêye, çi tiştê gotinê nîne. Çi hatibûya sêrî, çi dîtibû, çi bihîstibû – temam yek bi yek digot, tu tiştek venedişart. Lema jî, raste, gundî sifte ser kirinêd wîye bi sirê dikenyan, hela hineka jî xweşîê xwe pê dikirin, lê tu kesî xilêletî wanda nedidît. Kirinêd Mehmûd zû dihatne bîrkirinê û tê bêjî gundî hîvya kirinêd wîye teze bûn. Û ew kirin derengî nediketin.