“ŞIVAN KU DIL BIKE, DIKARE JI NÊRÎ GULMASTÊ ÇÊKE”

“ŞIVAN KU DIL BIKE,

DIKARE JI NÊRÎ GULMASTÊ ÇÊKE”

        Çawa gotarada, usa jî wextê civata û rasthatina, li ku wekîlê hukumet û parlamênta Ermenîstanê hebûne, me hertim derheqa kirina van “êzdîê teze”, dutîretya nava olka meda xeberdaye. Lê tu kesekî gotina me û nivîsara me hesab hilnedaye. Tê kivşê, ew wanra dest dide him alîê seyasetîêda, him jî alîê civakî û çandêda. Menîgirtina wan her tenê ewe, wekî ew xwera dibêjin “em êzdîne, miletekî başqene” û îzna wan (wekîlê dîwanê) tune pirsa miletîêda hukmî ser êzdya bikin. Me jî wanra digot: “Ew çawane, wextê hesabkirina binelîê Rûsîaêye van dawya kazaka, molokana digotin “em miletne başqene, ne rûsin”, lê wextê tomerîkirina mefaê hesabkirina binelya him kazak, him jî molokan hesabkirin çawa rûs. Lê hûn çira naxwazin usa bikin?” Ewana bersiveke bi bawerî nedidan. Vêderê meseleke kurda bi cîye: “Şivan ku dil bike, dikare ji nêrî gulmastê çêke”.

        Şuxul gihîşte wê yekê, wekî jineke ermenî Vîktorîa Arakêlovaê rojnema “Golos Armênîî”-êda (“Dengê Ermenîstanê”, 21-ê dêkabrê s.2006-a) qure-qutam nivîsye: “Xût bi hereketê rohilatzanê ermenî êzdî hatine naskirinê çawa komeke êtnokonfêsîonale başqe. Paşwextîêda ew yek ser dereca navnetewîda jî hate naskirinê… Axir ew jî bû faktora bêxovkirina bêqezyabûna miletîêye ferz, ew qezya ji me dûr xist, ku em bibine welatekî bi “faktora kurda”. Lê Garnîk Asatryan wê hejmara rojnemêda ha gotye: “Sazkirina dewleta kurda – ew ser axa Tûrkîaê yanê Îraqêbe – qezya mezine bona kara meye miletîê”.

        A, ne kêm, ne zêde. Bi hesabê van herdua, êzdî – miletekî başqeye, faktora kurda jî bona Ermenîstanê qezyaye. Cîye bê gotibê, wekî xudana van gotina – “êzdî miletekî başqeye” – ne tenê demkêşa Garnîk Asatryane, lê jina wîye. Olka meye belengaz! Dewleta kurdaye hela saznebûyî! Garnîk Asatryan û jina wî derheqa weda fikrê kûr û dûr pêşda dikşînin!..

        Doktorê ulmê fîlologîê, profêsor, dêpûtatê parlamênta Ermenîstanê Rafaêl Îşxanyan him nivîsarê xweda, him jî xeberdana xweda timê digot û diwekiland, wekî “êzdî gelekî nêzîkî ermenyane, miletekî başqeye, tu karê wan tevî kurda tune”. Wî çaxî ew dîrêktorê pirtûkxana miletîê bû.

        Ez çûme bal wî. Min û wî weke sehetekê xeberda, em hevra ketine hucetê. Min gotê:

        — Profêsor, ew çawane, hûn fikra rewşenbîrê kurdra hesab rûnanên, lê fikra şivan-gavanara hesab rûdnên?

        Ewî ha bersiva min da:

        — Mera usa dest dide.

        Doktorê ulmê fîlologîê, rohilatzan, prêzîdêntê Rêspûblîka Ermenîstanêyî pêşin Lêvon Têr-Pêtrosyan wexta çû ser şîna prêzîdêntê Tûrkîaê Tûrgût Ozal, rojnemevana jê pirsîn:

        — Rewşa kurdê Ermenîstanê çawane?

        L.Têr-Pêtrosyan bersiv da:

        — Ermenîstanêda kurd tunene, êzdîne, ew jî ne kurdin, rewşa wan jî başe.

        A, eve berbirîbûna hinek rewşenbîrê ermenî berbi miletê me û olka me. De were paşî van yeka pirsa dutîretya nava olka meda safîke û bigihîje mefaê baş.